VPS bị lag? Nguyên nhân và Các cách xử lý nhanh chóng

VPS bị lag là gì?

VPS bị lag là tình trạng máy chủ ảo hoạt động chậm, phản hồi không kịp thời hoặc giật đứng khi xử lý tác vụ. Dấu hiệu thường thấy là website tải chậm, ứng dụng bị gián đoạn hoặc người quản trị gặp khó khăn khi thao tác trên server. 

Thông thường, hiện tượng lag xuất hiện do tài nguyên của VPS như CPU, RAM, băng thông, ổ cứng không đáp ứng được nhu cầu thực tế. Hoặc, lỗi cấu hình mạng, lỗi từ phía nhà cung cấp,... cũng gây ra tình trạng này. Nếu không xử lý kịp thời, VPS bị là ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm của người dùng và hiệu quả công việc. 

Khi VPS lag, nó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng với người dùng và website, ứng dụng web như: 

• Giảm hiệu suất làm việc: Công việc của quản trị viên, lập trình viên bị gián đoạn, lãng phí thời gian
• Ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng: Tình trạng giật lag sẽ cản trở tốc độ truy cập, làm giảm uy tín website và khiến họ rời đi.
• Thiệt hại doanh thu: Các website thương mại điện tử, ứng dụng, dịch vụ thì mỗi giây chậm trễ đều gây thất thoát doanh thu. 

Dấu hiệu nhận biết VPS bị lag

Để kịp thời xử lý, bạn có thể nhận biết VPS đang bị lag thông qua một số dấu hiệu phổ biến sau:

• Mở file, thư mục hoặc khởi chạy ứng dụng trên VPS mất nhiều thời gian phản hồi, thường từ 5-10 giây mới hiển thị đầy đủ nội dung. 
• CPU và RAM luôn ở mức cao, có thể thông báo “full” khi kiểm tra bằng Control Panel hoặc các lệnh giám sát. 
• Di chuột khó khăn, gõ phím có độ trễ dài, hình ảnh không hiển thị theo kịp thao tác. 
• Kết nối SSH khó khăn, đứng máy khi đăng nhập và thao tác trên VPS. 
• Website thường xuyên bị gián đoạn, mất kết nối tạm thời
• Website, ứng dụng hay dịch vụ chạy trên VPS tải rất chậm, có lỗi báo hết thời gian chờ. 
• Người dùng phản hồi lỗi truy cập, tải trang chậm, lỗi time-out hay ứng dụng bị treo. 

Nguyên nhân làm VPS lag

VPS bị lag có thể xuất phát từ nhiều lý do khác nhau trong đó có một số nguyên nhân phổ biến như: 

• Quá tải tài nguyên (CPU, RAM, ổ cứng): Khi website/ứng dụng tiêu thụ nhiều hơn mức tài nguyên được cấp, VPS sẽ dễ bị chậm hoặc treo.
• Lưu trữ quá nhiều dữ liệu: Ổ cứng bị đầy, hoặc hệ thống phải xử lý nhiều file nặng khiến tốc độ đọc/ghi giảm đáng kể.
• Cấu hình VPS không phù hợp: Chọn gói VPS có cấu hình thấp trong khi lưu lượng truy cập, dung lượng dữ liệu tăng nhanh.
• Quản lý không tối ưu: Không dọn rác hệ thống, không cập nhật phần mềm hoặc chạy quá nhiều dịch vụ không cần thiết.
• Tấn công DDoS hoặc mã độc: Các cuộc tấn công mạng khiến tài nguyên VPS bị chiếm dụng, dẫn đến tình trạng lag, chậm.
• Băng thông giới hạn: Nếu gói VPS chỉ hỗ trợ băng thông thấp, khi có nhiều người truy cập cùng lúc sẽ dễ gây nghẽn mạng.
• Vị trí máy chủ xa người dùng: Đặt VPS tại khu vực cách xa phần lớn khách hàng truy cập làm tăng độ trễ (latency).

>>> Bạn có thể muốn tìm hiểu: Hướng dẫn cách cấu hình VPS để chạy website [Chi tiết]

Cách khắc phục tình trạng VPS bị lag

Tình trạng VPS lag xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau do đó việc xử lý cũng cần thực hiện theo từng bước. Dưới đây là những cách khắc phục phổ biến và hiệu quả nhất. 

Khởi động lại VPS và thiết bị mạng 

Cách đơn giản nhất để khắc phục lỗi bị lag đó là khởi động lại VPS và modem/router. Khi VPS hoạt động lâu ngày, các tiến trình thừa hoặc lỗi tạm thời có thể khiến hiệu suất giảm, gây giật lag. Việc khởi động lại sẽ giúp hệ thống về trạng thái ổn định ban đầu, làm mới đường truyền. Cách này cũng giúp tái kết nối các tuyến mạng tốt hơn nếu truy cập VPS ở nước ngoài. 

Thay đổi mạng Internet hoặc sử dụng dữ liệu di động

Nếu mạng đang sử dụng gặp sự cố, bạn có thể thử kết nối sang một mạng khác có chất lượng tốt hơn. Ngoài ra, sử dụng dữ liệu di động 4G/5G để phát Wi-Fi cũng là giải pháp tạm thời hữu ích, đặc biệt khi cần xử lý công việc gấp mà mạng chính không ổn định. 

Kết nối thông qua VPS trung gian

Trong trường hợp VPS chính đặt ở nước ngoài, bạn có thể thuê thêm một VPS trung gian đặt tại Việt Nam để kết nối. Cách này sẽ giúp giảm độ trễ, cải thiện tốc độ truyền tải và mang đến trải nghiệm mượt mà hơn, nhất là khi đường truyền quốc tế bị ảnh hưởng.

Nâng cấp tài nguyên VPS

Nếu VPS thường xuyên hoạt động ở mức tối đa của CPU, RAM hoặc dung lượng ổ đĩa và xảy ra tình trạng giật là thì nguyên nhân có thể đến từ việc thiếu tài nguyên. Khi đó, bạn cần xem xét các giải pháp nâng cấp gói VPS như: 

• Tăng dung lượng RAM để xử lý nhiều tiến trình hơn.
• Nâng cấp CPU để tăng tốc độ xử lý dữ liệu.
• Chuyển từ HDD sang SSD để cải thiện tốc độ truy xuất.

Xóa bỏ các ứng dụng và dịch vụ không cần thiết

Một số dịch vụ mặc định chạy ngầm trên VPS có thể tiêu tốn nhiều tài nguyên mà bạn không sử dụng đến, ví dụ như dịch vụ email Postflix, Sendmail. Việc vô hiệu hóa hoặc gỡ bỏ chúng cũng giúp giải phóng tài nguyên, giảm tải hệ thống và cải thiện hiệu suất. 

Tối ưu hóa website và ứng dụng

Nếu VPS dùng để chạy website, bạn cần tối ưu hóa toàn diện để giảm áp lực cho máy chủ: 

• Tối ưu mã nguồn (loại bỏ code dư thừa, sử dụng framework nhẹ).
• Tối ưu cơ sở dữ liệu bằng cách dọn dẹp bảng, index hợp lý.
• Sử dụng cache (như Redis, Memcached) hoặc web server tốc độ cao như LiteSpeed để giảm tải.

Những bước này sẽ giúp website vận hành mượt mà, hạn chế tình trạng lag ngay cả khi lượng truy cập tăng cao.

Sử dụng CDN (Content Delivery Network)

CDN là giải pháp hiệu quả để tăng tốc độ tải trang và giảm lag. Hệ thống CDN sẽ phân phối nội dung từ các máy chủ gần người dùng nhất, thay vì bắt họ tải dữ liệu trực tiếp từ VPS chính. Những lợi ích của CDN bao gồm: 

• Giảm tải cho VPS khi các file tĩnh (ảnh, video, CSS, JS) được phân phát từ CDN.
• Tăng tốc độ tải trang nhờ rút ngắn khoảng cách địa lý.
• Cải thiện khả năng chịu tải khi website có lượng truy cập lớn.

Giám sát hiệu suất hệ thống

Việc theo dõi tình trạng VPS theo thời gian thực sẽ giúp bạn phát hiện sớm nguyên nhân gây lag. Bạn có thể sử dụng các công cụ như Nagios, Zabbix hoặc Grafana để:

• Giám sát CPU, RAM, dung lượng ổ đĩa.
• Kiểm tra lưu lượng mạng.
• Gửi cảnh báo ngay khi có sự cố bất thường.

Từ đó, bạn sẽ có phương án xử lý kịp thời trước khi hệ thống bị ảnh hưởng nặng nề.

>>> Bạn có thể xem thêm: Hướng dẫn các cách tối ưu hóa hiệu suất VPS Cloud

Tăng cường bảo mật VPS

Một VPS bị tấn công hoặc nhiễm mã độc cũng có thể dẫn đến tình trạng lag nghiêm trọng. Do đó bạn cần tìm những giải pháp để đảm bảo VPS luôn an toàn như:

• Thường xuyên cập nhật hệ điều hành và phần mềm để vá lỗ hổng.
• Cấu hình firewall (như UFW, firewalld, CSF) để kiểm soát lưu lượng.
• Quét mã độc định kỳ bằng ClamAV hoặc Maldet.
• Giới hạn quyền truy cập và đóng các cổng không cần thiết.
• Theo dõi log hệ thống để phát hiện kịp thời hành vi bất thường.

>>> Xem thêm: VPS bị tấn công - Liệu có ảnh hưởng đến cả Server?

Đổi nhà cung cấp VPS

Nếu bạn đã thử nhiều cách nhưng tình trạng lag vẫn lặp lại thường xuyên, nguyên nhân có thể đến từ chính chất lượng hạ tầng hoặc dịch vụ của nhà cung cấp. Khi đó, việc chuyển sang một đơn vị uy tín, có hệ thống ổn định, băng thông quốc tế mạnh và hỗ trợ kỹ thuật tốt sẽ là giải pháp lâu dài và bền vững hơn. Tại HostingViet, bạn có thể tìm thấy nhiều gói VPS với cấu hình mạnh mẽ, tốc độ cao, tài nguyên mở rộng không giới hạn, đáp ứng đa dạng nhu cầu lưu trữ của người dùng. Bạn có nhu cầu tham khảo các gói VPS của HostingViet có thể liên hệ 024.2222.2223 để được tư vấn chi tiết.

Cách phòng tình huống VPS bị lag

Thay vì chỉ chờ VPS bị lag rồi mới xử lý, bạn hoàn toàn có thể chủ động phòng tránh để hạn chế tối đa tình trạng này bằng những cách sau: 

• Chọn gói VPS phù hợp ngay từ đầu để không xảy ra tình trạng tài nguyên không đáp ứng đủ nhu cầu thực tế dẫn tới giật lag. Bạn có thể xem thêm tại bài sau: Hướng Dẫn Cách Thuê VPS Cho Người Mới Bắt Đầu Cực Đơn Giản
• Tối ưu hóa ứng dụng và website giúp tránh tình trạng VPS bị quá tải
• Thiết lập giám sát và cảnh báo hệ thống giúp bạn theo dõi CPU, RAM, dung lượng ổ cứng, băng thông và nhanh chóng xử lý trước khi xảy ra giật lag. 
• Bảo mật chặt chẽ để tránh các cuộc tấn công mạng - một nguyên nhân khiến VPS bị lag. 
• Sử dụng CDN và Load Balancing để phân phối nội dung từ máy chủ gần nhất với người dùng cũng như chia tải giữa VPS, tránh tình trạng quá tải server. 
• Thường xuyên bảo trì và cập nhật VPS như: kiểm tra log hệ thống, xóa dữ liệu rác, dọn ổ đĩa, cập nhật phiên bản mới nhất của hệ điều hành,...

VPS bị lag có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng bạn cần phải xử lý nhanh chóng để tránh ảnh hưởng đến website, ứng dụng web hay trải nghiệm người dùng. Trường hợp đã thử tất cả những cách khắc phục mà HostingViet hướng dẫn phía trên nhưng không hiệu quả, bạn nên cân nhắc đổi sang nhà cung cấp VPS khác. Khi đó VPS vừa đảm bảo được sự ổn định, hạn chế giật lag, vừa tối ưu được nhu cầu sử dụng, hiệu quả lâu dài.