Hướng dẫn cài lại hệ điều hành VPS [Chi tiết từng bước]

Các trường hợp cần cài lại hệ điều hành VPS

Không phải lúc nào bạn cũng cần cài lại hệ điều hành VPS. Thậm chí có thể gặp phải tác dụng ngược nếu thay đổi hệ điều hành khi không cần thiết. Nếu gặp phải một số dấu hiệu dưới đây, bạn nên cân nhắc cài đặt lại:

• VPS hoạt động chậm hoặc lỗi hệ thống: Dấu hiệu thường gặp là máy chủ ì ạch, hay gặp sự cố treo, crash. Việc cài lại OS giúp loại bỏ xung đột phần mềm, tối ưu hiệu suất.
• Hiệu năng suy giảm đột ngột: Khi các cách tối ưu VPS không giúp máy chủ hoạt động nhanh hơn thì cài lại hệ điều hành có thể giúp loại bỏ các file rác, tiến trình lỗi hoặc xung đột phần mềm.
• Bị tấn công hoặc nhiễm mã độc: Nếu VPS dính malware, rootkit hoặc các cuộc tấn công mạng, cài lại hệ điều hành sẽ giúp làm sạch toàn bộ và thiết lập lại môi trường an toàn.
• Muốn đổi sang hệ điều hành khác: Nhiều người cài lại OS để chuyển từ Ubuntu sang CentOS, Debian hoặc Windows Server, tùy theo nhu cầu ứng dụng.
• Thử nghiệm, phát triển ứng dụng mới: Với lập trình viên, cài lại VPS giúp tạo môi trường mới để kiểm thử phần mềm, framework mà không ảnh hưởng đến dữ liệu cũ.
• Lỗi cấu hình khó khắc phục: Khi chỉnh sửa file hệ thống dẫn đến xung đột nghiêm trọng, thay vì khắc phục thủ công, việc cài lại OS sẽ nhanh và an toàn hơn.

Chuẩn bị trước khi cài lại hệ điều hành VPS

Trước khi tiến hành cài lại hệ điều hành, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh mất dữ liệu và đảm bảo quá trình cài đặt diễn ra suôn sẻ.

Hãy sao lưu dữ liệu trước khi cài lại hệ điều hành (Quan trọng)

Việc cài lại hệ điều hành sẽ xóa sạch toàn bộ dữ liệu trên VPS, bao gồm cả file, cơ sở dữ liệu và các cấu hình đã thiết lập. Do đó, sao lưu dữ liệu là bước quan trọng nhất. Bạn có thể áp dụng hai phương pháp dưới đây để lưu lại dữ liệu cũ trước khi cài lại OS.

Phương pháp 1: Sao lưu thủ công

Phương pháp này cho phép bạn sao lưu mã nguồn và sao lưu cơ sở dữ liệu. Bạn có thể kiểm soát chính xác việc sao lưu dữ liệu nào, không giữ lại dữ liệu nào. Tuy nhiên phương pháp này chỉ nên thực hiện nếu cần sao lưu một vài website hoặc ứng dụng cụ thể trên VPS. 

Các thực hiện như sau: 

• Bước 1: Sử dụng lệnh “tar” để sao lưu mã nguồn bằng cách nén toàn bộ thư mục chứa website thành một file duy nhất. Ví dụ, thư mục cần nén là “/var/www/html” thành file “backup-source.tar.gz”, sử dụng lệnh “tar -czvf backup-source.tar.gz /var/www/html”
• Bước 2: Sử dụng lệnh “mysqldump” để sao lưu cơ sở dữ liệu MySQL hay MariaDB, bằng cách xuất toàn bộ database thành một file “.sql”. Ví dụ với lệnh “mysqldump -u [username] -p [database_name] > backup-db.sql”
• Bước 3: Sử dụng công cụ FileZilla hoặc lệnh “scp” để tải file vừa nén về máy tính của mình. 

>>> Xem thêm: Hướng Dẫn Backup/ Restore Trong DirectAdmin

Phương pháp 2: Sử dụng Snapshot

Công cụ Snapshot giúp bạn lưu lại trạng thái hiện tại của VPS và sao lưu chúng. Snapshot có thể lưu tất cả các file, cấu hình, dữ liệu mà không bỏ sót bất cứ thứ gì. Hầu hết các nhà cung cấp hiện nay đều có tính năng này nên bạn có thể thực hiện theo những bước sau: 

• Bước 1: Truy cập vào trang quản trị VPS → tìm đến tính năng “Snapshot”
• Bước 2: Nhấn chọn “Tạo Snapshot” để sao lưu lại trạng thái của VPS. 

Xác định hệ điều hành cần cài

Khi đổi hệ điều hành ban đầu của VPS sang một hệ điều hành khác, bạn cần xác định sẽ sử dụng OS nào để tránh cài đi cài lại, tiết kiệm thời gian cấu hình. Mục tiêu sử dụng VPS khác nhau sẽ phù hợp với các hệ điều hành khác nhau:

• Ubuntu/Debian: Thân thiện, dễ dùng, phù hợp cho website, ứng dụng web phổ biến.
• CentOS/AlmaLinux/Rocky Linux: Ổn định, bảo mật cao, thường dùng cho môi trường doanh nghiệp hoặc hosting.
• Windows Server: Hữu ích nếu cần chạy ứng dụng chỉ hỗ trợ Windows (.NET, SQL Server).

Các bước cài lại hệ điều hành VPS

Nếu đã đăng ký và sử dụng VPS tại HostingViet và có nhu cầu cài đặt lại hệ điều hành, quý khách hàng có thể thực hiện theo hướng dẫn các bước dưới đây: 

• Bước 1: Truy cập vào quanly.hostingviet.vn và đăng nhập thông tin quản lý VPS đã đăng ký

• Bước 2: Chọn “Quản lý dịch vụ” → chọn “Dịch vụ đã đăng ký” → chọn gói VPS cần cài đặt lại hệ điều hành. 

• Bước 3: Màn hình sẽ hiển thị thông tin về gói VPS → chọn “Cài lại VPS” ở phía bên phải màn hình

• Bước 4: Chọn hệ điều hành cần cài. Sau đó sẽ xuất hiện bảng thông báo VPS của bạn sẽ mất toàn bộ dữ liệu nếu cài đặt lại → Nhấn chọn OK nếu đã sao lưu các dữ liệu này. 

• Bước 5: VPS sẽ được cài đặt lại trong vài phút. Sau khi cài đặt hoàn tất, bạn cần đổi mật khẩu root mới để truy cập.

Việc cần làm ngay sau khi cài lại hệ điều hành VPS

VPS sau khi cài đặt lại cần được cấu hình và tiến hành các bước bảo mật cơ bản để đảm bảo an toàn và sẵn sàng cho các thao tác tiếp theo. Cụ thể, bạn cần thực hiện một số công việc dưới đây: 

• Đăng nhập SSH lần đầu bằng mật khẩu root mới được cấp để kết nối vào VPS và thay đổi mật khẩu sau khi đăng nhập. 
• Cập nhật các gói phần mềm phiên bản mới nhất để vá các lỗ hổng bảo mật. 
• Tạo người dùng mới không dùng root với quyền “sudo” và “adduser” để tránh rủi ro. 
• Cấu hình tường lửa Firewall chỉ cho phép các kết nối cần thiết như SSH, HTTP, HTTPS.
• Cài đặt Web server như Nginx/Apache để phục vụ website. 
• Cài đặt PHP và Database như MySQL, MariaDB để chạy ứng dụng web dựa trên PHP và MySQL. 
• Tải file mã nguồn đã sao lưu trước đó và giải nén. Sau đó nhập lại file cơ sở dữ liệu. 
• Cấu hình tên miền và trỏ bản ghi A về địa chỉ IP của VPS. 
• Cài đặt chứng chỉ SSL/TLS miễn phí bằng Let’s Encrypt và công cụ Certbot để website hoạt động qua giao thức HTTPS an toàn. 
• Tùy chỉnh múi giờ của server để các ứng dụng và log hệ thống ghi nhận thời gian đúng.

Việc cài lại hệ điều hành VPS không chỉ giúp khắc phục lỗi hệ thống mà còn tối ưu hiệu suất và tăng tính ổn định cho máy chủ. Tuy nhiên, bạn cần sao lưu dữ liệu đầy đủ và lựa chọn đúng hệ điều hành phù hợp với nhu cầu để tránh gián đoạn công việc. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và thực hiện theo đúng các bước hướng dẫn của HostingViet, quá trình cài đặt sẽ diễn ra nhanh chóng và an toàn.