HostingViet | Công ty Cổ phần Công nghệ số Thiên Quang

Backup Là Gì? Tại Sao Bạn Cần Phải Backup dữ liệu?

Kiến thức IT | 2025-11-07 16:53:31+07
Backup Là Gì? Tại Sao Bạn Cần Phải Backup dữ liệu?

Backup là gì? Backup dữ liệu là gì?

Backup có nghĩa là sao lưu dữ liệu (backup data), việc này có thể hiểu đơn giản là sao chép và lưu trữ tất cả dữ liệu trên máy tính của bạn. Đó giống như một bản sao để dành để đảm bảo bạn sẽ không mất dữ liệu hoàn toàn và vĩnh viễn. Các dữ liệu đã được sao chép sẽ tùy ý cho bạn giữ chúng, có thể là để trên một máy chủ khác , nơi lưu trữ khác ( ổ cứng,…). 

Backup (sao lưu dữ liệu, backup data) là quá trình tạo bản sao dự phòng cho các tệp tin, cơ sở dữ liệu hoặc toàn bộ hệ thống để có thể khôi phục khi xảy ra sự cố. Đó giống như một bản sao để dành để đảm bảo bạn sẽ không mất dữ liệu hoàn toàn và vĩnh viễn    bảo vệ thông tin trước nguy cơ mất mát do hỏng hóc phần cứng, tấn công mạng hay lỗi con người. Trong thời đại mà dữ liệu đóng vai trò cốt lõi với mọi hoạt động cá nhân và doanh nghiệp, việc thực hiện backup định kỳ là giải pháp an toàn, đảm bảo hệ thống luôn sẵn sàng và ổn định.

Môi trường mạng thường tìm ẩn nhiều nguy cơ về lỗi bảo mật, mặc dù đã có rất nhiều phương pháp bảo mật không ngừng được ứng dụng tuy nhiên vẫn không có gì khá chắc chắn. Vì thế mà sao khi back up dữ liệu server chúng ta nên lưu trữ các dữ liệu ấy vào các ổ cứng rời, USB, DVD,… để lưu trữ một cách an toàn nhất.

Tại sao phải backup dữ liệu?

Dữ liệu cá nhân hay dữ liệu của doanh nghiệp điều có nguy cơ bị mất do nhiều nguyên nhân khác nhau (máy tính hư hỏng, máy chủ bị tin tặc tấn công, …). Khi bị tin tặc tấn công cướp dữ liệu nhằm mục đích thương mại, trừ những thông tin mật thì cần phải mua lại, còn tất cả dữ liệu quan trọng đều có thể giữ lại bằng biện pháp backup sao lưu. 

Back up dữ liệu là một việc tất yếu mà dường như người dùng nào cũng thực hiện, công việc đơn giản, không mất quá nhiều thời gian nhưng hiệu quả mang lại là vô cùng hữu ích. Việc back up sao lưu dữ giúp bạn:

Ưu và nhược điểm khi backup dữ liệu

Trong bối cảnh doanh nghiệp ngày càng phụ thuộc vào dữ liệu số, việc sao lưu dữ liệu đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích nổi bật, quá trình này cũng tiềm ẩn không ít thách thức cần được cân nhắc.

Ưu điểm

Dưới đây là những lợi ích nổi bật khi doanh nghiệp triển khai hệ thống sao lưu dữ liệu một cách hiệu quả:

Nhược điểm

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, việc triển khai giải pháp backup dữ liệu cũng tồn tại một số khó khăn và hạn chế mà doanh nghiệp cần lưu ý:

Các loại backup dữ liệu phổ biến hiện nay

Doanh nghiệp có thể áp dụng nhiều phương pháp sao lưu dữ liệu (backup) để bảo vệ và khôi phục thông tin khi xảy ra sự cố. Mỗi loại có đặc điểm và ưu nhược điểm riêng. Dưới đây là 6 hình thức backup phổ biến nhất hiện nay:

Full Backup (Sao lưu đầy đủ)

Đúng như tên gọi, full backup là phương pháp sao lưu toàn bộ dữ liệu hiện có trong hệ thống. Mặc dù quá trình này tiêu tốn nhiều thời gian và dung lượng lưu trữ nhưng đổi lại, nó mang đến khả năng phục hồi nhanh chóng và toàn diện nhất khi cần thiết. 

Differential Backup (Sao lưu khác biệt)

Differential backup sao lưu tất cả dữ liệu đã thay đổi hoặc được thêm mới kể từ lần full backup gần nhất. Ví dụ, nếu bản sao lưu đầy đủ được tạo vào Thứ Hai, thì bản sao lưu khác biệt của Thứ Tư sẽ bao gồm toàn bộ thay đổi từ Thứ Hai đến Thứ Tư. Phương pháp này giúp rút ngắn thời gian sao lưu, tuy nhiên quá trình khôi phục sẽ cần cả bản full backup ban đầu và bản sao lưu khác biệt mới nhất.

Incremental Backup (Sao lưu gia tăng)

Incremental backup chỉ lưu lại những dữ liệu mới hoặc đã thay đổi kể từ lần sao lưu gần nhất, bất kể đó là bản sao lưu đầy đủ hay gia tăng. Cách này giúp tiết kiệm dung lượng lưu trữ và thời gian sao lưu đáng kể nhưng quá trình khôi phục lại mất nhiều thời gian hơn vì cần tổng hợp bản full backup cùng tất cả các bản incremental backup trước đó.

Synthetic Full Backup (Sao lưu đầy đủ tổng hợp)

Phương pháp synthetic full backup tạo ra một bản sao lưu đầy đủ bằng cách kết hợp bản full backup ban đầu với dữ liệu từ các bản incremental sau đó. Điều này giúp giảm tải thời gian sao lưu, vì chỉ những dữ liệu thay đổi mới được cập nhật, đồng thời vẫn đảm bảo khả năng phục hồi nhanh và hiệu quả.

Incremental-Forever Backup (Sao lưu gia tăng vô tận)

Đây là một biến thể cải tiến của incremental backup, được thiết kế để tối ưu tốc độ phục hồi dữ liệu. Phương pháp này chỉ tạo một bản full backup duy nhất ban đầu, sau đó hệ thống sẽ liên tục bổ sung các bản incremental backup theo thời gian, giúp duy trì tính liên tục và giảm đáng kể khối lượng dữ liệu cần sao lưu.

Reverse-Incremental Backup (Sao lưu gia tăng ngược)

Reverse-incremental backup bắt đầu bằng một bản full backup tiêu chuẩn, sau đó tạo ra các bản synthetic full backup kế tiếp, trong đó mỗi bản được cập nhật từ dữ liệu của bản incremental gần nhất. Phương pháp này giúp doanh nghiệp có nhiều điểm khôi phục linh hoạt hơn, thuận tiện khi cần phục hồi về các mốc thời gian cụ thể.

Các phương pháp backup dữ liệu hiện nay

Doanh nghiệp hiện nay có nhiều lựa chọn trong việc sao lưu và bảo vệ dữ liệu, tùy thuộc vào ngân sách, hạ tầng và mức độ bảo mật mong muốn. Dưới đây là ba phương pháp backup phổ biến nhất được nhiều tổ chức áp dụng:

Tape (Băng từ)

Tape là công nghệ lưu trữ dữ liệu ra đời từ những năm 1950 và vẫn được sử dụng rộng rãi trong các chiến lược sao lưu hiện đại. Ưu điểm lớn nhất của tape là tính bảo mật cao, vì đây là phương tiện lưu trữ ngoại tuyến, giúp dữ liệu cách ly hoàn toàn khỏi mạng và tránh nguy cơ tấn công mạng.

Các thế hệ băng từ mới, như LTO-9, có khả năng lưu trữ lên đến 18 TB dữ liệu (hoặc 45 TB khi nén), đáp ứng tốt nhu cầu sao lưu quy mô lớn với chi phí hợp lý.

Cloud (Đám mây)

Với sự phát triển của mạng như ngày nay, người ta nhìn thấy được tiềm năng lưu trữ khổng lồ trên không gian mạng. Từ đấy mà điện toán đám mây được ra đời, giúp người dùng lưu trữ dữ liệu một cách dễ dàng và tiết kiệm hơn.

Cloud back up (hay còn được gọi là online back up) chỉ việc dữ liệu sao lưu được lưu trữ trên các điện toán đám mây.

Disk (Ổ đĩa)

Ổ đĩa cứng là phương pháp sao lưu phổ biến nhờ hiệu suất nhanh và giá thành ngày càng cạnh tranh. Giải pháp này phù hợp với doanh nghiệp cần truy cập và khôi phục dữ liệu thường xuyên.

Tuy nhiên, do hầu hết hệ thống ổ đĩa vật lý đều đặt tại cơ sở doanh nghiệp, chúng dễ bị hư hại khi xảy ra sự cố thiên tai hoặc cháy nổ. Vì vậy, việc áp dụng nguyên tắc sao lưu 3-2-1 (3 bản sao dữ liệu, 2 loại phương tiện, 1 bản sao ngoại tuyến) là rất cần thiết để đảm bảo an toàn và tính liên tục dữ liệu.

Giả pháp sao lưu dữ liệu - Local backup

 

Những điều bạn cần biết bề backup

Theo các phương thức truyền thống, người dùng sẽ ứng dụng những phần mềm hỗ trợ được cung cấp sẵn của nhà cung cấp hệ điều hành windows. Tuy nhiên việc reset dữ liệu theo cách này tốn rất nhiều thời gian, kết quả mang lại không quá xứng đáng cho việc phải chờ đợi trông một thời gian lâu như thế. 

Ngoài ra việc này tiêu tốn một dung lượng rất lớn, ổ cứng cũng như các thiết bị lưu trữ khác khó có thể chứa hết.

Cách thức như trên được gọi là Local backup, đây là cách dùng truyền thống nhất, được áp dụng rộng rãi và hầu như ai cũng từng back up một ít dữ liệu từ phương pháp này. Đấy là lý do ngày bé ta thường sử dụng các DVD để xem phim, nghe nhạc. Những phim ảnh và âm thanh có trong DVD là các dữ liệu được sao lưu từ máy tính chủ. Ưu điểm của Local backup này là sử dụng thoải mái mà không cần kết nối mạng, bạn có thể thực hiện việc backup bất kỳ nơi nào. Có thể back up ra nhiều thiết bị lưu trữ và đem tới nhiều nơi, kể cả nơi ấy có hay không có mạng.

Còn nhược điểm của phương thức back up này là tuy tránh được các đối tượng tấn công trên mạng nhưng cũng có thể bị hư hỏng do các tác động bên ngoài vào các thiết bị. USB là thiết bị lưu trữ và sao chép dữ liệu phổ biến nhất và cũng dễ hư hỏng nhất, bị rơi xuống nước, cháy, bị vật nặng đè lên gây biến dạng,… 

Một phần nữa là do bộ nhớ lưu trữ không đủ rộng để chứa hết dữ liệu, việc này dẫn đến sự tốn kém ko phải đầu tư nâng cấp bộ nhớ hoặc có thể là mua thêm thiết bị để lưu trữ.

Bao lâu thì nên Backup dữ liệu một lần?

Xác định tần suất và lịch trình sao lưu dữ liệu là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn thông tin cho doanh nghiệp. Tần suất này phụ thuộc vào khối lượng dữ liệu được tạo ra mỗi ngày và mức độ quan trọng của dữ liệu.

Theo khuyến nghị, doanh nghiệp nên thực hiện sao lưu toàn bộ ít nhất một lần mỗi tuần, tốt nhất là ngoài giờ làm việc hoặc vào cuối tuần để tránh ảnh hưởng đến hiệu suất hệ thống.

Giữa các lần full backup, cần tiến hành sao lưu gia tăng hoặc sao lưu khác biệt mỗi ngày một lần. Cách này giúp đảm bảo mọi thay đổi dữ liệu đều được lưu trữ an toàn, giảm thiểu rủi ro mất dữ liệu khi xảy ra sự cố.

Tuy nhiên, tần suất sao lưu có thể linh hoạt tùy theo quy mô và tốc độ tăng trưởng dữ liệu. Với doanh nghiệp lớn có lượng dữ liệu phát sinh liên tục, việc sao lưu nhiều lần trong ngày là cần thiết. Ngược lại, các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMB) có thể lựa chọn chu kỳ backup ít hơn để tối ưu chi phí và dung lượng lưu trữ.

Các lưu ý nên biết trước khi backup dữ liệu

Trước khi bắt đầu quá trình sao lưu dữ liệu (backup), bạn cần lưu ý 6 điều sau đây!

Quy trình lập kế hoạch backup dữ liệu theo từng bước

Dưới đây là 5 bước quan trọng giúp đảm bảo dữ liệu được bảo vệ, phục hồi nhanh chóng và an toàn khi xảy ra sự cố.

Bước 1: Xác định loại dữ liệu cần sao lưu

Trước tiên, doanh nghiệp cần phân loại và đánh giá tầm quan trọng của từng loại dữ liệu, xác định mức độ rủi ro cũng như mức độ ảnh hưởng nếu dữ liệu đó bị mất. Từ đó, thiết lập thứ tự ưu tiên backup cho từng nhóm dữ liệu quan trọng.

Bước 2: Lập kế hoạch sao lưu chi tiết

Sau khi xác định dữ liệu cần backup, hãy lên kế hoạch cụ thể cho từng nhóm dữ liệu, bao gồm việc lựa chọn phương án backup hay dự phòng (DR) phù hợp. Ở bước này, cần làm rõ RPO (Recovery Point Objective) và RTO (Recovery Time Objective) để xác định mục tiêu khôi phục và thời gian gián đoạn chấp nhận được.

>>> Xem thêm bài viết: RTO là gì? RPO là gì? 2 Khái niệm cần biết trong hệ thống Backup

Bước 3: Lựa chọn giải pháp công nghệ phù hợp

Hiện nay, hạ tầng CNTT của doanh nghiệp Việt Nam rất đa dạng, từ hệ thống vật lý, Private Cloud, đến Public Cloud hoặc mô hình Multi-Cloud. Do đó, cần lựa chọn giải pháp sao lưu và dự phòng linh hoạt, có khả năng tương thích với toàn bộ môi trường hệ thống. Các nhà cung cấp như Viettel IDC hiện có thể triển khai giải pháp phù hợp cho mọi mô hình hạ tầng.

Bước 4: Triển khai giải pháp backup và dự phòng

Khi đã có kế hoạch và giải pháp phù hợp, bước tiếp theo là triển khai thực tế. Quá trình này cần được thực hiện có kiểm soát, theo dõi chặt chẽ và đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu trong suốt quá trình cài đặt.

Bước 5: Diễn tập và kiểm tra định kỳ

Hệ thống CNTT thường xuyên thay đổi về cấu trúc và quy mô, vì vậy diễn tập khôi phục dữ liệu định kỳ là bước không thể bỏ qua. Việc này giúp phát hiện kịp thời lỗi vận hành, giảm thao tác sai và rút ngắn thời gian khôi phục, đảm bảo hệ thống luôn sẵn sàng trong mọi tình huống khẩn cấp.

Quy trình backup data cho người dùng

Để dữ liệu luôn an toàn và dễ dàng khôi phục khi cần, người dùng nên áp dụng quy trình backup rõ ràng và nhất quán. Dưới đây là 5 bước cơ bản giúp sao lưu hiệu quả và giảm thiểu rủi ro mất dữ liệu.

Bước 1: Xác định dữ liệu cần sao lưu

Không phải tất cả dữ liệu đều cần được sao lưu. Hãy ưu tiên những tệp quan trọng như cơ sở dữ liệu, mã nguồn, tài liệu khách hàng, hoặc thông tin nghiệp vụ cốt lõi.

Bước 2: Chọn loại và phương pháp sao lưu phù hợp

Tùy theo nhu cầu và quy mô lưu trữ, người dùng có thể lựa chọn phương pháp phù hợp với nhu cầu như full backup, incremental backup hoặc differential backup, …

Bước 3: Thiết lập lịch sao lưu tự động

Hãy lên lịch sao lưu định kỳ hàng ngày, hàng tuần hoặc theo thời gian tùy nhu cầu sử dụng. Việc thiết lập tự động giúp đảm bảo dữ liệu luôn được cập nhật mới nhất mà không cần thao tác thủ công.

Bước 4: Thực hiện quá trình sao lưu

Khi hệ thống đã được cấu hình, hãy chạy backup theo đúng lịch trình để tạo các bản sao lưu dự phòng. 

Bước 5: Giám sát và kiểm tra tính toàn vẹn dữ liệu

Sau mỗi lần sao lưu, người dùng nên kiểm tra log và xác minh dữ liệu để chắc chắn rằng quá trình sao lưu hoàn tất thành công. Nên thử khôi phục một số tệp mẫu định kỳ để đảm bảo dữ liệu có thể phục hồi nguyên vẹn khi cần thiết.

>>> Xem thêm: Hướng Dẫn Backup/ Restore Trong DirectAdmin

Một số công cụ hỗ trợ backup dữ liệu

Backup dữ liệu giúp bảo vệ thông tin quan trọng khỏi rủi ro mất mát do lỗi hệ thống, tấn công mạng hay hỏng hóc thiết bị. Tuy nhiên, việc lựa chọn phần mềm sao lưu phù hợp và an toàn không phải lúc nào cũng đơn giản. Dưới đây là các phần mềm backup được đánh giá cao nhất năm 2025.

NovaBackup

NovaBackup là phần mềm được đánh giá cao nhờ khả năng sao lưu tự động nhanh chóng và ổn định, phù hợp cho cả cá nhân và doanh nghiệp. Ứng dụng hỗ trợ lưu dữ liệu sang ổ cứng, USB hoặc CD/DVD, đảm bảo an toàn và dễ dàng phục hồi khi cần.

EaseUS Todo Backup

EaseUS Todo Backup cho phép sao lưu toàn bộ hệ thống, phân vùng hoặc ổ đĩa chỉ với vài thao tác. Người dùng có thể đặt lịch sao lưu tự động, sao lưu qua mạng LAN hoặc trực tiếp và dễ dàng khôi phục dữ liệu khi xảy ra sự cố.

AOMEI Backupper

AOMEI Backupper có giao diện thân thiện, hỗ trợ backup ổ đĩa, hệ thống hoặc phân vùng linh hoạt. Phần mềm còn cho phép khôi phục hoặc nhân bản ổ cứng, giúp di chuyển dữ liệu nhanh và an toàn.

Paragon Backup & Recovery

Paragon Backup & Recovery là giải pháp mạnh mẽ cho cả cá nhân và doanh nghiệp. Phần mềm hỗ trợ backup toàn bộ hệ thống, thư mục hoặc tệp riêng biệt, đồng thời tạo phân vùng lưu trữ độc lập để bảo mật tốt hơn. Ngoài ra, Paragon còn cho phép sao lưu vào ổ đĩa ảo và khôi phục nhanh chóng khi cần.

Việc sử dụng phần mềm backup dữ liệu giúp bảo vệ thông tin và phục hồi nhanh khi xảy ra sự cố. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn tuyệt đối và tiết kiệm thời gian quản lý, lựa chọn thuê VPS có backup tự động là giải pháp tối ưu. Dịch vụ cho thuê vps giá rẻ của HostingViet tích hợp sao lưu tự động định kỳ, giúp dữ liệu luôn được bảo vệ, khôi phục chỉ với vài thao tác và hệ thống hoạt động ổn định 24/7. Liên hệ với chúng tôi để giải đáp những thắc mắc nhé!

Với những thông tin về Backup là gì? Tại sao bạn cần phải backup, Các phương pháp sao lưu data và nhiều các thông tin khác liên quan mà HostingViet đã cung cấp trong bài viết này, hy vọng chúng hữu ích với bạn. Chúc bạn sao lưu dữ liệu thành công!

>>> Xem thêm: Hướng dẫn backup và restore dữ liệu trên hosting cPanel


Bài viết khác